Türk dünyası’nın UNESCO'su olan TÜRKSOY, 1993 yılında, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanları tarafından imzalanan anlaşmayla kurulmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'na bağlı Tataristan, Başkurdistan, Altay, Saha, Tıva, Hakas Cumhuriyeti ve Moldova'ya bağlı Gagavuz Yeri TÜRKSOY'a gözlemci üye olarak katılmışlardır. TÜRKSOY; kurulduğu günden buyana Türk halklarının gönül birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmek, ortak Türk kültürünü gelecek nesillere aktarmak ve dünyaya tanıtmak için çalışmaktadır.
TÜRKSOY’un çalışmaları, kuruluşundan bu yana üye ülke devlet başkanlarının himayelerinde yürütülmüş ve takdirlerini kazanmıştır.
DAİMİ KONSEY TOPLANTILARI
TÜRKSOY’un faaliyetleri Türk Dili Konuşan Ülkeler Kültür Bakanları Daimi Konseyi tarafından belirlenir. Daimi konsey toplantılarında alınan kararlar TÜRKSOY Genel Sekreterliği tarafından icra edilir.
GELENEKSEL ETKİNLİKLER
Ressamlar buluşmaları, opera günleri, edebiyat kongreleri gibi geleneksel faaliyetleriyle TÜRKSOY, Türk dünyası bilim adamı ve sanatçılarının tecrübe alışverişlerine imkan sağlamaktadır.
NEVRUZ KUTLAMALARI
Türk dünyasının ortak geleneği olan Nevruz,TÜRKSOY’un çalışmaları sayesinde bütün insanlığa mâl edilmiştir. UNESCO Genel Merkezi’nde, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda gerçekleştirilen tarihi kutlamaların yanı sıra TÜRKSOY bugüne dek üye ülkelerinin dışında, Almanya, Avusturya ve İngiltere’de baharın gelişi Nevruz’u binlerce sanatseverin katılımıyla, coşkuyla kutlamıştır.
2010 – UNESCO Genel Merkezi, Paris
2011 - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, NewYork
2011 - Lincoln Tiyatrosu, Washington DC
2013 - Trinity Koleji – Cambridge, İngiltere
2014 - Eskişehir, Türkiye
2015 - UNESCO Genel Merkezi, Paris
2015 - Stadhalle Mülheim, Köln, Almanya
2015 - Holfburg Kraliyet Sarayı, Viyana,Avusturya
2016 - Birleşmiş Milletler Gene Kurulu, New York
2016 - Warner Tiyatrosu, Washington DC
2017 - Kazakistan, Kırgızistan, Romanya ve Gagavuz Yeri (Moldova)
2018 - Balkan Ülkeleri
2019 - Brüksel, Berlin
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR
Türk halklarının ortak geçmişini; dil, edebiyat, kültür ve sanatını bir bütün halinde ele alan pek çok bilimsel çalışmaya imza atan TÜRKSOY, ilan ettiği anma yılları, anma etkinlikleri ve yıl boyu farklı lehçe ve dillerde okuyucularla buluşturduğu eserlerle, Türk dünyasının mümtaz şahsiyetlerinin bırakmış oldukları kültürel mirası gelecek nesillere aktarmaktadır.
2010 yılı doğumunun 120. yıl dönümü olması münasebetiyle Başkurt bilimadamı Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’a,
2011 yılı doğumunun 125. yıl dönümü olması münasebetiyle Tatar Şair Abdullah Tukay’a,
2012 yılı doğumunun 200. yıl dönümü olması münasebetiyle Azerbaycanlı dramaturg Mirza Fatali Ahundzade’ye ve doğumunun 150. yıl dönümü olmasımünasebetiyle Hakas asıllı Türkolog Nikolay Katanov’a,
2013 yılı doğumunun 100. Yıl dönümü olması münasebetiyle Kazak besteciMukan Tölebayev’e,
2014 yılı doğumunun 290. yıl dönümü münasebetiyle Türkmen mutasavvıf veşair Mahtumkulu Firaki ve doğumunun 150. yıl dönümü olması münasebetiyle Toktogul Satılganov’a,
2015 Yılı, doğumunun 100. Yılında Türk tiyatro yazarı Haldun Taner, doğumunun 130. Yılında ise ünlü Hakas destancısı Semen KADIŞEV’e,
2016 Yılı doğumunun 1000. Yılında şair, bilim adamı ve düşünür Yusuf Has Hacib’e,
2017 Yılı doğumunun 300. Yılında Azerbaycan edebiyatının önemli ismi Molla Penah Vagif’e ithaf edilmiştir.
2018 Yılı doğumunun 90. Yılında Cengiz Aytmatov, 100. Yılında Gara Garayev ve 125. Yılında Magcan Cumabay yılı olarak ilan edilmiştir.
2019 Yılı doğumunun 650. Yılında İmadeddin Nesimi, 125. Yılında Aşık Veysel Yılı olarak ilan edilmiştir.
2020 Yılı doğumunun 175. yılında Kazak aydını Abay Kunanbayev Yılı olarak ilan edildi.
TÜRK DÜNYASI KÜLTÜR BAŞKENTLERİ
Kendini sürekli geliştiren ve yeniliklere imzaatan Türksoy'un kültür hayatına katmış olduğu yeniliklerden biri de, Türk dünyası kültür başkenti uygulaması olmuştur. Şehirlerimizin kültür ve sanat hayatına renk katan uygulama kapsamında;
2012 yılında Kazakistan’ın renkli başkenti Astana;
2013 yılında Türkiye’nin modern yüzü Eskişehir;
2014 yılında Tataristan’ın tarihi şehri Kazan;
2015 yılında Türkmenistan’ın kadim şehri Merv;
2016 yılında Azerbaycan’ın doğa harikası Şeki,
2017 yılında Kazakistan’ın Türkistan şehri,
2018 yılında Türkiye'nin Kastamonu şehri,
2019 yılında Kırgızistan'ın Oş şehri,
2020 yılında Özbekistan'ın Hiva şehri Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilmiştir.
2022 yılında Türkiye'nin Bursa şehri Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilmiştir.